Historia Trachów
Trachy zwane też Starą Kuźnią nad rzeką Bierawką, leżą 3 km na południe od Sośnicowic. Miały w 1933 r. 869 mieszkańców i od początku należały do parafii w Sośnicowicach. Wieś powstała ok. 1550 r. Została utworzona przez Johanna Tracha jako ośrodek hutniczy i stąd nazwa Trachhammer.
Od 1555 r. Sośnicowice wraz z tzw. "krajem sośnicowickim" znalazły się w rękach Johanna Tracha i były poprzez kolejnych właścicieli tej rodziny aż po Silviusa Erdmanna i Leopoldinę Luise w ich rękach do 1701 r., gdy przeszły pod panowanie hr. Hoyma, potem od 1815 r. do księcia Hohenlohe-Ingelfingen. Trachowie należeli do najstarszych rodów śląskich z rodowodem sięgającym do połowy XIII w. Interesująca nas część tego rodu wywodziła się z Brzezia w powiecie raciborskim. Działalność Trachów na tych ziemiach wiązała się głównie ze służbą tej rodziny dla królów czeskich i stąd Johann Trach w celu pozyskania i zaktywizowania podwładnych nadał Sośnicowicom w 1555 r. sporządzoną w języku czeskim rodzaj "konstytucji gminnej" - Gemeindeverordnung z prawami i obowiązkami mieszkańców miasta.
Na północ od wsi znajduje się przysiółek Kuźniczka, wzmiankowany w 1679 roku jako Stara Kuźnia, a w 1823 roku jako Kuźniczka - potem Górna (w odróżnieniu od Dolnej koło Sierakowic). Na południe od centrum wsi znajdują się kolonie Zamoście i Nowa Wieś.
Ród Trachów był wyznania protestanckiego. Celem ich było unowocześnienie systemu gospodarczego w należącej do nich własności. Następca Johanna Paul Trach wydał w 1578 r. nowy, uzupełniający dokument, który jeszcze bardziej precyzował sprawy gospodarcze na tych ziemiach. Popierał on nie tylko tradycyjne rzemiosło i handel, ale podjęto pierwsze próby z wydobyciem rud i ich przetwarzaniem w hutach i to w oparciu o miejscową bazę paliwowo-surowcową. Sprowadzono też w tym celu nowych osadników, których ulokowano w dwóch nowych osadach - Trachhammer , gdzie wydobywano rudę oraz Kuźniczkę, gdzie ją przetapiano. W 1703 r. zbudowano tu pierwszy na Śląsku wielki piec. W 1740 r. czynny był tu jeden wielki piec i dwie fryszerki. Piec z 1703 r. przetrwał do 1867 r. Miejscowa huta zatrudniająca 11 robotników dawała rocznie około 5000 cetnarów żelaza.
Posiadłość Trachów składała się z trzech osobnych dóbr szlacheckich - Trachy, Górna i Dolna Smolnica oraz Leboszowice. Zostały one z początkiem XVIII w. zakupione przez właściciela Sławięcic i następnie na drodze wymiany przeszły na rodzinę von Hoym i von Sacken. Areał ziem Trachów wynosił 983 morgów, w tym 452 morgów ziemi uprawnej, 417 morgów łąk i pastwisk oraz 114 morgów nieużytków. Uprawiano na średniej tu klasie ziemi przeważnie żyto, jęczmień, owies oraz groch, kartofle i rzepak. W majątkach przeprowadzano systematycznie prace drenażowe. W majątku było około połowy XIXw. 12 koni, 70 sztuk bydła oraz ok. 700 owiec. Do majątku należało także 7034 morgów lasu z przewagą sosen, choć także spore obszary lasu mieszanego z dębami, wierzbami, olchami, świerkami i jodłami. W tym czasie wieś liczyła 12 pełnych gospodarstw, 11 tzw. półgospodarstw, 51 ćwierćgospodarstw oraz 53 chałupników. W 1928 r. po ustawie likwidacji majątków szlacheckich, władze gminy zdecydowanie sprzeciwiły się włączeniu ziem majątku do Tworoga Małego oraz przeciwne także były zbytniemu rozszerzeniu się ziem gminy Leboszowic w kierunku Trachów. Ostatecznie rozparcelowane ziemie włączono do Trachów.
Niewielka, skromna wieś poszczycić się może istniejącą tu wymienioną już w 1770 r. szkołą. Stała ona w środku wsi za strumykiem. W 1928 roku podjęto decyzję o budowie nowej szkoły i po jej budowie, Rada Szkoły postanowiła sprzedać parcelę po starej szkole o wielkości 9 morgów łącznie z podwórzem szkolnym, miejscowemu handlarzowi mlekiem Wiśniowskiemu za 7100 marek.
Była tu także stosunkowo sprawna drużyna Ochotniczej Straży Pożarnej. Z powodu braku własnej remizy, sikawkę przez długi okres ustawiano w wynajętej szopie. Istniał stworzony niemal od początku projekt zbudowania sporej wielkości remizy. Właścicielami restauracji w Trachach byli Johann Fietz i Oczko.
We wsi znajduje się kapliczka z 1935 roku, w której jest olejny obraz św. Marii w Niebie, barokowa, drewniana figura św. Niepomucena z XVIII wieku oraz krucyfiks procesyjny z XVIII wieku. Druga kapliczka poświęcona jest św. Rochowi. Znajduje się pomiędzy Trachami a Tworogiem Małym. W Nowej Wsi znajduje się kapliczka z końca XIX wieku z drewnianą wieżyczką na sygnaturkę.
Bibliografia:
Schmidt J., Dzieje Trachów, Gliwice 2008
